محله ابوطالب؛ میزبان قلعه قدیمی میل کاریز

تاریخچه

محله ابوطالب، در گذشته‌های دور در محاصره مزرعه‌های سمزقند، نکاح، کلاته بوغا و... قرار داشته است. این محله از سال ۱۳۳۵ جزو محدوده شهری شده است، اما هنوز هم باغات و زمین‌های کشاورزی بخش قابل توجهی از این محله را به خود اختصاص داده است.

در قرن گذشته اهالی مشهد محدوده خیابان حرعاملی کنونی (عامل سابق) را میل کاریز می‌خواندند. در گذشته همه کاریز‌های مشهد از خیابان عامل یا میل کاریز می‌گذشت.

این محله یک میراب یا امیرکاریز داشت. یکی از میراب‌های معروف مشهد در دوره تیموری، «شمس‌الدین میرکاریزی» بود. 

اصل قلعه میل کاریز در انتهای خیابان حرعاملی قرار داشته است. این روستا بعد از انقلاب اسلامی جزو شهر شد، درحالی‌که همچنان بافت قدیمی‌اش را حفظ کرده است. محل این قلعه در حاشیه شرقی میدان شهید موسوی قوچانی (محل تقاطع خیابان حر عاملی با بولوار توس) است.

اکنون ابوطالب یکی از محلات قدیمی مشهد است که در میانه بافت شهری قرار دارد. بولوار ابوطالب یکی از خیابان‌های اصلی مشهد است که بخشی از آن در این محله قرار گرفته است و نام محله نیز برگرفته از همین بولوار است.

بافت

ابوطالب یکی از محله‌های سنتی مشهد است که بیشتر ساکنان آن از قشر متوسط جامعه هستند و سابقه سکونت چندین‌ساله در آن را دارند. هرچند این محله بیشترین وسعت را در منطقه ۲ دارد، تراکم جمعیت در آن بسیار زیاد است. وجود مجتمع‌های مسکونی و آپارتمان‌های فراوان باعث شده است محله ابوطالب با تراکم جمعیت ۱۸۵ نفر در هکتار، نسبتا شلوغ باشد.

۲۵ تا ۳۴ ساله‌ها بیشترین جمعیت این محله را تشکیل می‌دهند که نشان‌دهنده جوانی و پویایی این محله است. به‌دلیل قرارداشتن محله ابوطالب در میانه شهر و تردد زیاد جمعیت در این محله، حاشیه همه خیابان‌های اصلی آن راسته‌بازار شده است. بار ترافیکی بولوار‌های اصلی این محله به‌ویژه در بعدازظهر نسبتا سنگین است.

دسترسی

محله ابوطالب به خطوط قطارشهری دستری ندارد، اما به‌دلیل قرارگرفتن در مرکز شهر، دسترسی از این محله به همه نقاط شهر آسان است. میانگین فاصله زمانی از هر نقطه محله ابوطالب تا ایستگاه اتوبوس ۲ دقیقه و ۵ ثانیه است.

امکانات رفاهی و فرهنگی 

• مسجد علی‌بن‌ابی‌طالب یکی از مراکز اصلی تجمع در محله ابوطالب است و باتوجه‌به قرارداشتن یک باشگاه ورزشی در آن، تعداد زیادی از ساکنان محله و همچنین محلات مجاور به آن رفت‌وآمد می‌کنند.
• بیمارستان تخصصی چشم خاتم‌الانبیا (ص)، بهترین بیمارستان تخصصی چشم مشهد، در این محله قرار دارد.
• شهر کتاب که یکی از پاتوق‌های پرطرف‌دار کتاب‌خوان‌هاست، در این محله قرار دارد.
• قرارداشتن مجتمع قضایی شهید مطهری (دادگاه خانواده)، باعث افزایش ترافیک محله شده است.
• مرکز تخصصی اعصاب و روان ابن‌سینا در این محله قرار دارد.
• راسته بولوار ابوطالب مغازه‌های فروش کاشی، سرامیک و لوازم بهداشتی است.
• راسته خیابان حرعاملی پاتوق مغازه‌های خدمات خودرو است.

حدود جغرافیایی

بولوار ابوطالب بین چهار محله تقسیم شده است و فقط بخشی از بولوار در محله ابوطالب قرار دارد. این محله از شمال به بولوار هدایت، از غرب به بولوار‌های موسوی قوچانی و خیابان حرعاملی، از جنوب به بولوار شهید قرنی و از شرق به بولوار ابوطالب محدود می‌شود. محله ابوطالب با محله‌های هدایت، عبدالمطلب، ارشاد، گوهرشاد، عامل، شهید مطهری و شهید هنرور همسایه است.